Ciąża bliźniacza to rodzaj ciąży mnogiej, w której w macicy rozwijają się jednocześnie dwa płody. Może to być ciąża bliźniacza jednojajowa, gdy jeden zarodek dzieli się na dwa, lub dwujajowa, gdy zapłodnione zostają dwie komórki jajowe. W przypadku ciąży bliźniaczej mamy do czynienia z większym ryzykiem powikłań i koniecznością dokładniejszej kontroli medycznej.
Objawy ciąży bliźniaczej
Objawy ciąży bliźniaczej często są bardziej nasilone niż w przypadku ciąży pojedynczej. Przyszła mama może zauważyć:
- silniejsze nudności i wymioty,
- szybszy przyrost masy ciała,
- nadmiernie duży brzuch,
- większy obwód brzucha niż wynikałoby to z tygodnia ciąży,
- spłycony oddech,
- uczucie większego zmęczenia.
Wielokrotnie już na wczesnym etapie badanie USG może wykryć dwa bijące serca i obecność dwóch pęcherzyków ciążowych. Wczesna ciąża bliźniacza na USG (np. 5 tydzień, 6 tydzień, 7 tydzień) może dawać wyraźne obrazy obu płodów, zwłaszcza w przypadku ciąży dwujajowej.
Kiedy widać ciążę bliźniaczą na USG?
Ciąża bliźniacza może być widoczna już w 5–6 tygodniu ciąży. Badanie USG 5 tydzień lub 6 tydzień może pokazać dwa pęcherzyki ciążowe. W 7 tygodniu na USG widoczne są bijące serca bliźniąt. W zależności od rodzaju ciąży (jednojajowa, dwujajowa) lekarz może rozpoznać różnice w kosmówkach i owodniach:
- ciąża bliźniacza jednokosmówkowa jednoowodniowa – jedna kosmówka, jeden worek owodniowy,
- ciąża bliźniacza jednokosmówkowa dwuowodniowa – jedna kosmówka, dwa worki owodniowe,
- ciąża bliźniacza dwukosmówkowa dwuowodniowa – dwie kosmówki, dwa worki owodniowe (często w ciążach dwujajowych).
Ile trwa ciąża bliźniacza i kiedy jest donoszona?
W przypadku ciąży pojedynczej ciążę uznaje się za donoszoną po 37 tygodniu. Jednak ciąża bliźniacza trwa krócej – średnio do 36 tygodnia. W większości przypadków ciąż bliźniaczych kończy się wcześniej, między 34 a 37 tygodniem, często porodem siłami natury lub przez cesarskie cięcie.
Kiedy ciąża bliźniacza jest donoszona? Uważa się, że w przypadku ciąży bliźniaczej donoszenie osiągane jest w 37 tygodniu, jednak poród przedwczesny zdarza się znacznie częściej. Ryzyko przedwczesnego porodu zwiększają: skrócenie szyjki macicy, stan przedrzucawkowy, nadciśnienie tętnicze, przedwczesne odklejenie łożyska.
Ciąża bliźniacza tydzień po tygodniu
W ciąży bliźniaczej obserwuje się szybszy wzrost brzucha i inne tempo rozwoju płodów niż w przypadku ciąży pojedynczej. Dlatego ważna jest regularna kontrola USG i przestrzeganie zaleceń lekarza. Pojawiają się także większe szanse na wystąpienie powikłań.
Rodzaje ciąży bliźniaczej
Ciąża bliźniacza dzieli się na:
- ciąża bliźniacza jednojajowa – powstaje z jednej zapłodnionej komórki jajowej, której podział zygoty prowadzi do powstania dwóch zarodków. Bliźnięta są wtedy tej samej płci, mają ten sam materiał genetyczny i są do siebie podobne.
- ciąża bliźniacza dwujajowa – powstaje w wyniku zapłodnienia dwóch komórek jajowych. Bliźnięta mogą być różnej płci, nie są identyczne i mają osobną kosmówkę oraz osobne worki owodniowe.
W przypadku ciąży bliźniaczej mogą pojawić się różnice wielkości płodów. Takie różnice wymagają obserwacji, gdyż mogą świadczyć o problemach z łożyskiem lub przepływem krwi.
Jakie jest prawdopodobieństwo ciąży bliźniaczej? Co które pokolenie?
Prawdopodobieństwo wystąpienia ciąży bliźniaczej zależy od wielu czynników:
- czynniki genetyczne (jeśli w rodzinie występowały bliźniaki),
- wiek kobiety – po 35. roku życia szansa rośnie,
- większa liczba ciąż w przeszłości,
- stosowanie terapii hormonalnych,
- zapłodnienie pozaustrojowe,
- długotrwałe leczenie hormonalne,
- uwalnianie dwóch komórek jajowych.
Dziedziczenie ciąży bliźniaczej dotyczy najczęściej kobiet – jeśli w rodzinie matki występowały bliźnięta, istnieje większe prawdopodobieństwo jej wystąpienia. Mówi się, że ciąża bliźniacza może pojawiać się co drugie pokolenie, ale nie jest to regułą.
Ryzyko powikłań i ciąża wysokiego ryzyka
Ciąża bliźniacza wiąże się z większym ryzykiem powikłań, dlatego traktowana jest jako ciąża wysokiego ryzyka. Możliwe komplikacje to:
- zespół przetoczenia krwi między płodami,
- przedwczesny poród,
- powikłania związane z rozciągnięciem macicy,
- obecność maluchów podnosi przeponę i może powodować spłycony oddech,
- większe ryzyko stanu przedrzucawkowego,
- przedwczesne odklejenie łożyska,
- ryzyko dla życia jednego lub obu płodów.
Diagnostyka i prowadzenie ciąży bliźniaczej
Diagnostyka ciąży bliźniaczej odbywa się głównie poprzez badanie USG. Ocenia się m.in. obecność osobnych worków owodniowych i kosmówek, rozwój obu płodów, tętno, łożysko i szyjkę macicy.
Kobiety w ciąży mnogiej powinny wykonywać częstsze badania prenatalne, pozostawać pod opieką ginekologa i ściśle stosować się do zaleceń lekarza. Odpowiednia opieka pozwala zwiększyć prawdopodobieństwo przeżycia i zmniejszyć ryzyko powikłań.
Podsumowanie
Ciąża bliźniacza to wyjątkowy stan, który wymaga szczególnej opieki i monitorowania. Choć niesie ze sobą większe ryzyko, odpowiednia diagnostyka, obserwacja i przestrzeganie zaleceń lekarza znacząco poprawiają jej przebieg. Niezależnie od tego, czy mamy do czynienia z bliźniętami jednojajowymi, czy dwujajowymi – ciąża mnoga to ogromne wyzwanie i równie wielka radość dla przyszłej mamy.
