Ciąża bliźniacza to wyjątkowy czas, pełen emocji i pytań. Wiele przyszłych mam zastanawia się, czym różnią się bliźniaki dwujajowe od jednojajowych, jak powstają, czy są do siebie podobne i jaka jest ich płeć. W tym artykule rozwiejemy wszystkie te wątpliwości i opowiemy o fascynującym zjawisku, jakim są bliźniaki dwujajowe.
Bliźniaki dwujajowe – co to znaczy?
Bliźniaki dwujajowe (inaczej: bliźnięta dwujajowe) to rodzeństwo, które powstało w wyniku zapłodnienia dwóch komórek jajowych przez dwa osobne plemniki. Oznacza to, że każde z dzieci ma swój unikalny zestaw genów – tak jak w przypadku zwykłego rodzeństwa urodzonego w różnych ciążach.
W przeciwieństwie do bliźniąt jednojajowych, bliźnięta dwujajowe nie są identyczne. Mogą mieć odmienną płeć, różny wygląd, a nawet inne grupy krwi. Występują zdecydowanie częściej niż ich jednojajowi odpowiednicy.
Jak powstają bliźniaki dwujajowe?
Do zapłodnienia dwóch komórek jajowych może dojść podczas jednego cyklu owulacyjnego. Zwykle kobieta uwalnia jedną komórkę jajową, ale w przypadku ciąży dwujajowej uwalniane są dwie – każda z nich zostaje zapłodniona przez osobny plemnik. Taka sytuacja może być uwarunkowana genetycznie – np. jeśli w jej rodzinie występowały przypadki ciąż mnogich – albo wystąpić spontanicznie.
W wyniku tego procesu rozwijają się dwa niezależne zarodki, z których każdy ma osobne łożysko, osobny worek owodniowy i oddzielne błony płodowe – mówimy wówczas o ciąży dwukosmówkowej dwuowodniowej.
Dwujajowe bliźniaki a ciąża mnoga
Bliźnięta dwujajowe to najczęstszy typ ciąży mnogiej. Ich częstość występowania zależy m.in. od wieku matki, czynników genetycznych, a także zastosowanych procedur medycyny wspomaganej, takich jak in vitro. W przypadku ciąży bliźniaczej rozwijają się dwa płody jednocześnie, ale nie zawsze muszą one pochodzić z jednego zapłodnienia.
Co ciekawe, znane są przypadki, gdy bliźniaki pochodzą z dwóch różnych ciąż, zapoczątkowanych podczas jednego cyklu (tzw. superfetacja), choć są one ekstremalnie rzadkie.
Czy bliźniaki dwujajowe są podobne?
To pytanie zadaje sobie wiele osób – czy bliźniaki dwujajowe są podobne do siebie fizycznie i psychicznie? Odpowiedź brzmi: niekoniecznie. Bliźniaki dwujajowe mają taki sam stopień pokrewieństwa jak każde inne rodzeństwo – dzielą około 50% materiału genetycznego. Dlatego mogą być tej samej płci i wyglądać do siebie siebie podobne, ale równie dobrze mogą mieć różną płeć i diametralnie się różnić wyglądem oraz cechami osobowości.
Bliźniaki dwujajowe chłopiec i dziewczynka
Jedną z cech charakterystycznych bliźniąt dwujajowych jest to, że mogą być różnej płci – np. chłopiec i dziewczynka. To możliwe tylko w przypadku zapłodnienia dwóch różnych komórek jajowych przez dwa różne plemniki. W przypadku bliźniąt jednojajowych – powstałych z jednej komórki jajowej i jednego plemnika – dzieci zawsze są tej samej płci.
Czy bliźniaki dwujajowe mają taką samą grupę krwi?
Nie zawsze. Choć dzieci urodzone z jednej ciąży mogą mieć wspólną grupę krwi, to u bliźniąt dwujajowych jest to raczej przypadek niż reguła. Wynika to z faktu, że każde z dzieci powstaje z innego zestawu genów i może mieć inną grupę krwi, tak samo jak w przypadku ciąży pojedynczej i rodzeństwa.
Bliźniaki dwujajowe tej samej płci
Tak, bliźniaki dwujajowe mogą być tej samej płci – dwie dziewczynki lub dwóch chłopców. Jednak nie oznacza to, że są identyczne. Cechy wyglądu i osobowości mogą się znacząco różnić. Choć mogą wydawać się do siebie podobne, w rzeczywistości mają odmienny materiał genetyczny.
Bliźniaki jednojajowe a dwujajowe – różnice
Najważniejsze różnice między bliźniakami jednojajowymi a dwujajowymi to:
- Pochodzenie – bliźnięta jednojajowe powstają z jednej zapłodnionej komórki jajowej, która dzieli się na dwa zarodki; bliźnięta dwujajowe – z dwóch zapłodnionych komórek jajowych.
- Genetyka – jednojajowe są niemal identyczne genetycznie, dwujajowe – tak jak zwykłe rodzeństwo.
- Płeć dzieci – jednojajowe mają zawsze tę samą płeć; dwujajowe – mogą mieć różną.
- Wygląd – jednojajowe są do siebie bardzo podobne; dwujajowe – niekoniecznie.
Bliźniaki dwujajowe a USG – jak je rozpoznać?
Podczas badania USG, lekarz może rozpoznać, czy mamy do czynienia z bliźniętami jednojajowymi czy dwujajowymi. Kluczowe są tu:
- liczba łożysk (jedno łożysko – możliwe bliźnięta jednojajowe, oddzielne łożyska – prawdopodobnie dwujajowe),
- liczba worków owodniowych,
- płeć dzieci – jeśli różna, to na pewno bliźniaki dwujajowe.
W czasie ciąży bliźniaczej bardzo ważne są regularne kontrole, ponieważ każda ciąża mnoga niesie zwiększone ryzyko powikłań.
Poród bliźniąt dwujajowych – naturalnie czy przez cesarskie cięcie?
W przypadku ciąży dwujajowej, decyzja o rodzaju porodu zależy od wielu czynników, takich jak ułożenie obu płodów, stan zdrowia matki i dzieci, czy występowanie powikłań. Czasem możliwy jest poród siłami natury, ale często lekarze decydują się na cesarskie cięcie, zwłaszcza gdy jedno z dzieci znajduje się w niekorzystnym położeniu.
Bliźnięta zrośnięte i syjamskie – to nie bliźniaki dwujajowe
Warto wspomnieć, że bliźnięta zrośnięte lub bliźnięta syjamskie powstają wyłącznie w wyniku niepełnego podziału zygoty w przypadku bliźniąt jednojajowych. W przypadku bliźniąt dwujajowych nie ma możliwości ich zrośnięcia – rozwijają się one zupełnie osobno.
Częstość występowania bliźniaków dwujajowych
Częstość występowania bliźniąt dwujajowych w populacji wynosi około 1 na 80 ciąż, choć może być wyższa w niektórych regionach świata i u kobiet starszych. Szanse na ciążę bliźniaczą zwiększa także wcześniejsze urodzenie bliźniąt, wiek matki powyżej 35 lat oraz stymulacja owulacji.
Podsumowanie
Bliźniaki dwujajowe to fascynujące zjawisko biologiczne. Choć przychodzą na świat w tym samym czasie i dorastają razem, każdy z nich jest odrębnym człowiekiem – z własną osobowością, wyglądem i kodem genetycznym. Wiedza o ich powstawaniu, różnicach względem bliźniąt jednojajowych oraz o przebiegu ciąży bliźniaczej może pomóc wielu przyszłym rodzicom lepiej przygotować się na narodziny dwójki dzieci.
